Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για ποιον λόγο η Πανδώρα άνοιξε το κουτί της. Ισως να μην έχει και ιδιαίτερη σημασία. Το αποτέλεσμα είναι ότι από το ανοιχτό κουτί ξεχύθηκαν όλα τα δεινά της ανθρωπότητας. Η περίπτωση θυμίζει πολύ ΠαΣοΚ.
Αν ο Σημίτης ήταν το πρόβλημα του ΠαΣοΚ, πολύ σωστά ο Παπανδρέου αντέδρασε όπως αντέδρασε. Αν όμως ο Σημίτης δεν ήταν το πρόβλημα του ΠαΣοΚ, τότε ο Παπανδρέου αντέδρασε (για άλλη μία φορά) σε λάθος στιγμή, με λάθος τρόπο, για το λάθος πρόβλημα.
Προφανώς, κανείς σοβαρός άνθρωπος δεν πιστεύει ότι το πρόβλημα του ΠαΣοΚ ήταν ο Σημίτης.
Ούτε καν ο ίδιος ο Παπανδρέου.
Απόδειξη ότι οι παρατρεχάμενοί του απέδιδαν ιδιαίτερη σημασία όχι στα όσα είπε ο Σημίτης αλλά «στο ύφος της επιστολής». «Ποιος είναι αυτός που μιλάει έτσι στον Αρχηγό!».
Η ακόμη πιο πικρή αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα του ΠαΣοΚ το ξέρουμε όλοι. Το καταγράφουμε καθημερινά. Το ζούμε στις συζητήσεις και στις συναναστροφές μας. Το βλέπουν και εκείνοι που κάνουν πως δεν το βλέπουν. Ακόμη και αν διαγραφεί ολόκληρη η Κοινοβουλευτική Ομάδα μαζί με τους πεθαμένους, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Το ΠαΣοΚ θα περιμένει στωικά τη μοίρα του, στις επόμενες εκλογές.
Αυτό όμως που προβληματίζει περισσότερο είναι οι αντιδράσεις του προέδρου του. Με αφάνταστη ευκολία κόβει τη μία μετά την άλλη όλες τις γέφυρες που θα επέστρεφαν το ΠαΣοΚ στην εξουσία. Με αφάνταστη ευκολία υποθηκεύει το ίδιο του το εγχείρημα. Μοιάζει με μια παράλογη φυγή προς το πουθενά, μια φυγή χωρίς σχέδιο και χωρίς σύνεση, αλλά με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Προσωπικά δεν μου αρέσουν τα ψυχογραφήματα στην πολιτική αλλά έχω όλο και περισσότερο την αίσθηση ότι, από τις 16 Σεπτεμβρίου και μετά, ο Γ. Παπανδρέου αντιδρά συνεχώς σαν να αμφισβητείται η νομιμότητα της ηγεσίας του. Αλλά τέτοιο ζήτημα δεν τέθηκε ποτέ, από κανέναν, και πάντως όχι μετά την επανεκλογή του.
Αυτό που ενδεχομένως τίθεται είναι ένα ζήτημα ικανότητας.
Η διαφορά είναι ουσιαστική: η νομιμότητα μπορεί να επιβληθεί ακόμη και με πειθαρχικά ή διοικητικά μέτρα.
Αντιθέτως, η ικανότητα ούτε εξαγγέλλεται, ούτε επιβάλλεται. Η ικανότητα προκύπτει από τις επιδόσεις κάθε πολιτικού.
Αν ενώνει την παράταξή του, αν υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, αν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τους αντιπάλους του, αν παράγει πολιτική, αν εμπνέει τον κόσμο, αν κερδίζει εκλογές...
Για αυτά κρίνεται ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ, όπως κάθε πρόεδρος.
Σε ποια θεωρεί άραγε ότι επιδίδεται επιτυχώς;
Το θέμα είναι ότι η (ηθελημένη ή αθέλητη...) σύγχυση της νομιμότητας με την ικανότητα έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα. Ηδη, από το περασμένο φθινόπωρο, το ΠαΣοΚ πορεύεται στη βάση μιας πολιτικής παραδοξότητας: μια εσωκομματική διαδικασία ακύρωσε ένα γενικό εκλογικό αποτέλεσμα. Η παραδοξότητα αυτή δεν διασκεδάζεται εύκολα, ούτε προσπερνιέται αδιάφορα, την καταγράφουν σταθερά οι δημοσκοπήσεις.
Ακόμη και έτσι, όμως, ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ είχε μια δεύτερη ευκαιρία. Τη χρησιμοποίησε κυρίως για να μετατρέψει μια μεγάλη παράταξη σε ένα προσωπικό στοίχημα. Ενα προσωπικό στοίχημα το οποίο επιπροσθέτως δεν δείχνει να συγκινεί κανέναν και, πάντως, όχι τους ψηφοφόρους.
Αποτέλεσμα; Ο ίδιος και οι περί αυτόν βλέπουν παντού συνωμοσίες.
Αισθάνονται μόνοι εναντίον όλων. Σε αυτές τις συνθήκες, και πολύ άργησαν να διαγράψουν τον Σημίτη. Το «μικρό ΠαΣοΚ» που οικοδομείται δεν έχει καμία σχέση μαζί του.
Θυμάμαι μια συνέντευξη με τον πρώην πρωθυπουργό. Ηταν το 1993, ζώντος του Ανδρέα Παπανδρέου. Τον είχα ρωτήσει για τους «χαρισματικούς ηγέτες», με μια διάθεση να τον τσιγκλίσω. Είχε απαντήσει:
- Το πρόβλημα δεν είναι οι χαρισματικοί ηγέτες. Το πρόβλημα είναι όταν τους χαρισματικούς ηγέτες προσπαθούν να υποδυθούν μη χαρισματικοί άνθρωποι.
Ι. Κ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ
Το ΒΗΜΑ, 15/06/2008
Αν ο Σημίτης ήταν το πρόβλημα του ΠαΣοΚ, πολύ σωστά ο Παπανδρέου αντέδρασε όπως αντέδρασε. Αν όμως ο Σημίτης δεν ήταν το πρόβλημα του ΠαΣοΚ, τότε ο Παπανδρέου αντέδρασε (για άλλη μία φορά) σε λάθος στιγμή, με λάθος τρόπο, για το λάθος πρόβλημα.
Προφανώς, κανείς σοβαρός άνθρωπος δεν πιστεύει ότι το πρόβλημα του ΠαΣοΚ ήταν ο Σημίτης.
Ούτε καν ο ίδιος ο Παπανδρέου.
Απόδειξη ότι οι παρατρεχάμενοί του απέδιδαν ιδιαίτερη σημασία όχι στα όσα είπε ο Σημίτης αλλά «στο ύφος της επιστολής». «Ποιος είναι αυτός που μιλάει έτσι στον Αρχηγό!».
Η ακόμη πιο πικρή αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα του ΠαΣοΚ το ξέρουμε όλοι. Το καταγράφουμε καθημερινά. Το ζούμε στις συζητήσεις και στις συναναστροφές μας. Το βλέπουν και εκείνοι που κάνουν πως δεν το βλέπουν. Ακόμη και αν διαγραφεί ολόκληρη η Κοινοβουλευτική Ομάδα μαζί με τους πεθαμένους, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Το ΠαΣοΚ θα περιμένει στωικά τη μοίρα του, στις επόμενες εκλογές.
Αυτό όμως που προβληματίζει περισσότερο είναι οι αντιδράσεις του προέδρου του. Με αφάνταστη ευκολία κόβει τη μία μετά την άλλη όλες τις γέφυρες που θα επέστρεφαν το ΠαΣοΚ στην εξουσία. Με αφάνταστη ευκολία υποθηκεύει το ίδιο του το εγχείρημα. Μοιάζει με μια παράλογη φυγή προς το πουθενά, μια φυγή χωρίς σχέδιο και χωρίς σύνεση, αλλά με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Προσωπικά δεν μου αρέσουν τα ψυχογραφήματα στην πολιτική αλλά έχω όλο και περισσότερο την αίσθηση ότι, από τις 16 Σεπτεμβρίου και μετά, ο Γ. Παπανδρέου αντιδρά συνεχώς σαν να αμφισβητείται η νομιμότητα της ηγεσίας του. Αλλά τέτοιο ζήτημα δεν τέθηκε ποτέ, από κανέναν, και πάντως όχι μετά την επανεκλογή του.
Αυτό που ενδεχομένως τίθεται είναι ένα ζήτημα ικανότητας.
Η διαφορά είναι ουσιαστική: η νομιμότητα μπορεί να επιβληθεί ακόμη και με πειθαρχικά ή διοικητικά μέτρα.
Αντιθέτως, η ικανότητα ούτε εξαγγέλλεται, ούτε επιβάλλεται. Η ικανότητα προκύπτει από τις επιδόσεις κάθε πολιτικού.
Αν ενώνει την παράταξή του, αν υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, αν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τους αντιπάλους του, αν παράγει πολιτική, αν εμπνέει τον κόσμο, αν κερδίζει εκλογές...
Για αυτά κρίνεται ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ, όπως κάθε πρόεδρος.
Σε ποια θεωρεί άραγε ότι επιδίδεται επιτυχώς;
Το θέμα είναι ότι η (ηθελημένη ή αθέλητη...) σύγχυση της νομιμότητας με την ικανότητα έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα. Ηδη, από το περασμένο φθινόπωρο, το ΠαΣοΚ πορεύεται στη βάση μιας πολιτικής παραδοξότητας: μια εσωκομματική διαδικασία ακύρωσε ένα γενικό εκλογικό αποτέλεσμα. Η παραδοξότητα αυτή δεν διασκεδάζεται εύκολα, ούτε προσπερνιέται αδιάφορα, την καταγράφουν σταθερά οι δημοσκοπήσεις.
Ακόμη και έτσι, όμως, ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ είχε μια δεύτερη ευκαιρία. Τη χρησιμοποίησε κυρίως για να μετατρέψει μια μεγάλη παράταξη σε ένα προσωπικό στοίχημα. Ενα προσωπικό στοίχημα το οποίο επιπροσθέτως δεν δείχνει να συγκινεί κανέναν και, πάντως, όχι τους ψηφοφόρους.
Αποτέλεσμα; Ο ίδιος και οι περί αυτόν βλέπουν παντού συνωμοσίες.
Αισθάνονται μόνοι εναντίον όλων. Σε αυτές τις συνθήκες, και πολύ άργησαν να διαγράψουν τον Σημίτη. Το «μικρό ΠαΣοΚ» που οικοδομείται δεν έχει καμία σχέση μαζί του.
Θυμάμαι μια συνέντευξη με τον πρώην πρωθυπουργό. Ηταν το 1993, ζώντος του Ανδρέα Παπανδρέου. Τον είχα ρωτήσει για τους «χαρισματικούς ηγέτες», με μια διάθεση να τον τσιγκλίσω. Είχε απαντήσει:
- Το πρόβλημα δεν είναι οι χαρισματικοί ηγέτες. Το πρόβλημα είναι όταν τους χαρισματικούς ηγέτες προσπαθούν να υποδυθούν μη χαρισματικοί άνθρωποι.
Ι. Κ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ
Το ΒΗΜΑ, 15/06/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου