Η «αριστερή» στροφή
Πέτρος Παπασαραντόπουλος, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 11/11/2007
Σε μια ιστορική ομιλία του, που θεωρείται η απαρχή της πλέον βάρβαρης περιόδου του σταλινικού φαινομένου, στις 19 Οκτωβρίου του 1928, ο Ιωσήφ Στάλιν, μιλώντας στην ολομέλεια της Επιτροπής Μόσχας του Κομμουνιστικού Κόμματος Μπολσεβίκων, αναφέρθηκε στον «δεξιό κίνδυνο» που απειλούσε το κόμμα, επισημαίνοντας:
«Είναι αδύνατον να υπερνικήσουμε τη δεξιά οπορτουνιστική παρέκκλιση αν δεν κάνουμε συστηματικό αγώνα ενάντια στο συμφιλιωτικό πνεύμα, που κρύβει κάτω από τις φτερούγες του τους οπορτουνιστές». Η επισήμανση ήταν σαφής: Ο αγώνας ήταν διμέτωπος. Τόσο απέναντι στους δεξιούς, που ήταν τα όργανα του εχθρού εντός του κόμματος, όσο και απέναντι στους συμφιλιωτές.
* Εξι μήνες μετά, τον Απρίλιο του 1929, σε ομιλία του στην ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής των Μπολσεβίκων, ο «δεξιός κίνδυνος» είναι πλέον «δεξιά παρέκκλιση» και η τοποθέτηση του Ιωσήφ Στάλιν είναι και πάλι σαφής: «Χρειάζεται ξεκαθάρισμα του μηχανισμού από τα σάπια και τα ξένα στοιχεία». Παράλληλα, «πρέπει να παρθούν μέτρα για να μην επιτρέπονται κανενός είδους παρεκκλίσεις από τη γραμμή του κόμματος». Αμέσως μετά αποφασίστηκε η καθαίρεση του ηγέτη της δεξιάς πτέρυγας Μπουχάριν από όλες τις θέσεις που κατείχε. Λίγα χρόνια αργότερα, στις διαβόητες δίκες της Μόσχας, ο Μπουχάριν μαζί με πλειάδα ηγετικών στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος, περιλαμβανομένων επιφανών «συμφιλιωτών», κρίθηκαν ένοχοι εσχάτης προδοσίας και εκτελέστηκαν.
* Εκτοτε, η πρακτική αυτή έγινε μέρος του γενετικού κώδικα των κομμουνιστικών κομμάτων. Σε περιόδους κρίσης και εσωτερικών διαφωνιών, η συνταγή επαναλαμβανόταν: Πάντοτε υπήρχε ένας εσωτερικός εχθρός, όργανο των ταξικών εχθρών, που ήθελε να στρέψει το κόμμα προς τα δεξιά. Μετά τη διάγνωση, η θεραπεία ήταν μονόδρομος: Στροφή του κόμματος στα αριστερά, σφιχτό κόμμα, εξοβελισμός των διαφωνούντων, συμπεριλαμβανομένων των «συμφιλιωτών», και, όπου αυτό ήταν δυνατόν, φυσική εξόντωσή τους.
Ήταν η αποθέωση των θεωριών της συνωμοσίας:
«Για όλα ευθύνονταν οι εχθροί και όχι εμείς!» Ήταν η φαντασιακή απόδραση από την πραγματικότητα.
* Οι ομοιότητες αυτής της πρακτικής με τα τεκταινόμενα στο ΠΑΣΟΚ μετά τη συντριπτική ήττα της 16ης Σεπτεμβρίου είναι πραγματικά εντυπωσιακές. Η ήττα μοιάζει να έχει ξεχαστεί.
Το πρόταγμα της αντιπαράθεσης, έτσι όπως τίθεται από την πλευρά της παρούσας ηγεσίας, είναι ένα «αριστερό» ΠΑΣΟΚ, απαλλαγμένο από τους υπονομευτές και την κηδεμονία των εξωθεσμικών κέντρων. Η λύση, οι «δίκαιες» διαγραφές και ο ανένδοτος στα εκδοτικά συγκροτήματα.
* Δυστυχώς, όπως εύστοχα παρατηρούσε ο Κάρολος Μαρξ, η Ιστορία επαναλαμβάνεται αρχικά ως τραγωδία και στη συνέχεια ως φάρσα.
Μόνο ως φάρσα, λοιπόν, μπορεί να θεωρηθεί η επίκληση της αριστερής στροφής του ΠΑΣΟΚ από εκείνους που αποφάσισαν τη συμπερίληψη νεοφιλελεύθερων πολιτικών στα ψηφοδέλτια επικρατείας του ΠΑΣΟΚ. Μόνο ως φάρσα μπορεί να θεωρηθεί η καταγγελία ιστορικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ όπως ο Αλέκος Παπαδόπουλος και ο Γιώργος Φλωρίδης ως υπονομευτών.
Τέλος, μόνον ως φάρσα μπορούν να θεωρηθούν καταγγελίες εναντίον συγκροτημάτων τύπου επειδή ζήτησαν την παραίτηση της ηγεσίας μετά την εκλογική ήττα, όταν το ίδιο είχαν ζητήσει στελέχη, όπως ο Κ. Λαλιώτης.
* Οι σχέσεις των ΜΜΕ με τα κόμματα είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο θέμα, που απασχολεί την πολιτική επιστήμη και που έχει γεννήσει πλήθος έξοχων αναλύσεων. Πουθενά, όμως, δεν έχει υποστηριχθεί σοβαρά ο πολιτικός πρωτογονισμός ότι για την εκλογική ήττα ενός κόμματος μπορεί να ευθύνονται τα μέσα ενημέρωσης και ιδίως τα φίλα προσκείμενα.
* Το χειρότερο, όμως, είναι άλλο. Η χρήση των σταλινικών στερεοτύπων ως μοναδική πολιτική επιχειρηματολογία στην αιτιολόγηση μιας πρωτοφανούς εκλογικής ήττας και στην εσωκομματική σύγκρουση, ενσταλάζει στο κοινωνικό σώμα του ΠΑΣΟΚ το δηλητήριο των θεωριών συνωμοσίας.
Αφαιρεί την πολιτική από την αντιπαράθεση και οδηγεί το φαντασιακό στην απόδραση από την πραγματικότητα. Αυτή η φαντασιακή απόδραση αρνείται τον ορθό λόγο, την κοινή λογική και οδηγεί στο παράλογο. Οταν ένας πολιτικός οργανισμός δεν μπορεί να αντιληφθεί την πραγματικότητα, είναι προφανές ότι δεν έχει καμιά δυνατότητα να πείσει την κοινωνία ότι μπορεί να αναλάβει να κυβερνήσει μια χώρα.
* Εν τέλει, το ζητούμενο είναι:
- Θα ακούσει το ΠΑΣΟΚ τη φωνή της κοινωνίας που ρητά δηλώνει, όπως φαίνεται σε όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ότι με αλλαγή ηγεσίας μπορεί να προσδοκά νικηφόρο αποτέλεσμα στις επόμενες εκλογές;
- Ή θα αποδράσει από την πραγματικότητα, οδεύοντας στον φαντασιακό παράδεισο του «καθαρού» κόμματος και της «αριστερής» στροφής;
* Στη σύγχρονη ιστορία των πολιτικών επιστημών έχει καταγραφεί μια κορυφαία περίπτωση πολιτικής αυτοκτονίας ενός σοσιαλιστικού κόμματος:
εκείνη των Εργατικών το 1983 που υιοθέτησαν την «αριστερή» στροφή, με αποτέλεσμα το Εργατικό Κόμμα να βρεθεί εκτός εξουσίας για 18 χρόνια στη Βρετανία.
Τότε, ο Εργατικός βουλευτής Γκέραρντ Κάουφμαν είχε χαρακτηρίσει το πρόγραμμα του Μάικλ Φουτ ως το «μακροσκελέστερο σημείωμα αυτοκτονίας που έχει ποτέ γραφεί» («the longest suicide note in history»).
* Ας ελπίσουμε ότι δεν θα έχουμε και εδώ μια επανάληψη της Ιστορίας.
* Ο ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ είναι εκδότης- δημοσιογράφος.
** Ολα τα εντός εισαγωγικών παραθέματα περιέχονται στην ελληνική έκδοση του θεωρητικού πονήματος του Ιωσήφ Στάλιν «Ζητήματα Λενινισμού» .
PS.: ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ!
Πέτρος Παπασαραντόπουλος, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 11/11/2007
Σε μια ιστορική ομιλία του, που θεωρείται η απαρχή της πλέον βάρβαρης περιόδου του σταλινικού φαινομένου, στις 19 Οκτωβρίου του 1928, ο Ιωσήφ Στάλιν, μιλώντας στην ολομέλεια της Επιτροπής Μόσχας του Κομμουνιστικού Κόμματος Μπολσεβίκων, αναφέρθηκε στον «δεξιό κίνδυνο» που απειλούσε το κόμμα, επισημαίνοντας:
«Είναι αδύνατον να υπερνικήσουμε τη δεξιά οπορτουνιστική παρέκκλιση αν δεν κάνουμε συστηματικό αγώνα ενάντια στο συμφιλιωτικό πνεύμα, που κρύβει κάτω από τις φτερούγες του τους οπορτουνιστές». Η επισήμανση ήταν σαφής: Ο αγώνας ήταν διμέτωπος. Τόσο απέναντι στους δεξιούς, που ήταν τα όργανα του εχθρού εντός του κόμματος, όσο και απέναντι στους συμφιλιωτές.
* Εξι μήνες μετά, τον Απρίλιο του 1929, σε ομιλία του στην ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής των Μπολσεβίκων, ο «δεξιός κίνδυνος» είναι πλέον «δεξιά παρέκκλιση» και η τοποθέτηση του Ιωσήφ Στάλιν είναι και πάλι σαφής: «Χρειάζεται ξεκαθάρισμα του μηχανισμού από τα σάπια και τα ξένα στοιχεία». Παράλληλα, «πρέπει να παρθούν μέτρα για να μην επιτρέπονται κανενός είδους παρεκκλίσεις από τη γραμμή του κόμματος». Αμέσως μετά αποφασίστηκε η καθαίρεση του ηγέτη της δεξιάς πτέρυγας Μπουχάριν από όλες τις θέσεις που κατείχε. Λίγα χρόνια αργότερα, στις διαβόητες δίκες της Μόσχας, ο Μπουχάριν μαζί με πλειάδα ηγετικών στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος, περιλαμβανομένων επιφανών «συμφιλιωτών», κρίθηκαν ένοχοι εσχάτης προδοσίας και εκτελέστηκαν.
* Εκτοτε, η πρακτική αυτή έγινε μέρος του γενετικού κώδικα των κομμουνιστικών κομμάτων. Σε περιόδους κρίσης και εσωτερικών διαφωνιών, η συνταγή επαναλαμβανόταν: Πάντοτε υπήρχε ένας εσωτερικός εχθρός, όργανο των ταξικών εχθρών, που ήθελε να στρέψει το κόμμα προς τα δεξιά. Μετά τη διάγνωση, η θεραπεία ήταν μονόδρομος: Στροφή του κόμματος στα αριστερά, σφιχτό κόμμα, εξοβελισμός των διαφωνούντων, συμπεριλαμβανομένων των «συμφιλιωτών», και, όπου αυτό ήταν δυνατόν, φυσική εξόντωσή τους.
Ήταν η αποθέωση των θεωριών της συνωμοσίας:
«Για όλα ευθύνονταν οι εχθροί και όχι εμείς!» Ήταν η φαντασιακή απόδραση από την πραγματικότητα.
* Οι ομοιότητες αυτής της πρακτικής με τα τεκταινόμενα στο ΠΑΣΟΚ μετά τη συντριπτική ήττα της 16ης Σεπτεμβρίου είναι πραγματικά εντυπωσιακές. Η ήττα μοιάζει να έχει ξεχαστεί.
Το πρόταγμα της αντιπαράθεσης, έτσι όπως τίθεται από την πλευρά της παρούσας ηγεσίας, είναι ένα «αριστερό» ΠΑΣΟΚ, απαλλαγμένο από τους υπονομευτές και την κηδεμονία των εξωθεσμικών κέντρων. Η λύση, οι «δίκαιες» διαγραφές και ο ανένδοτος στα εκδοτικά συγκροτήματα.
* Δυστυχώς, όπως εύστοχα παρατηρούσε ο Κάρολος Μαρξ, η Ιστορία επαναλαμβάνεται αρχικά ως τραγωδία και στη συνέχεια ως φάρσα.
Μόνο ως φάρσα, λοιπόν, μπορεί να θεωρηθεί η επίκληση της αριστερής στροφής του ΠΑΣΟΚ από εκείνους που αποφάσισαν τη συμπερίληψη νεοφιλελεύθερων πολιτικών στα ψηφοδέλτια επικρατείας του ΠΑΣΟΚ. Μόνο ως φάρσα μπορεί να θεωρηθεί η καταγγελία ιστορικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ όπως ο Αλέκος Παπαδόπουλος και ο Γιώργος Φλωρίδης ως υπονομευτών.
Τέλος, μόνον ως φάρσα μπορούν να θεωρηθούν καταγγελίες εναντίον συγκροτημάτων τύπου επειδή ζήτησαν την παραίτηση της ηγεσίας μετά την εκλογική ήττα, όταν το ίδιο είχαν ζητήσει στελέχη, όπως ο Κ. Λαλιώτης.
* Οι σχέσεις των ΜΜΕ με τα κόμματα είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο θέμα, που απασχολεί την πολιτική επιστήμη και που έχει γεννήσει πλήθος έξοχων αναλύσεων. Πουθενά, όμως, δεν έχει υποστηριχθεί σοβαρά ο πολιτικός πρωτογονισμός ότι για την εκλογική ήττα ενός κόμματος μπορεί να ευθύνονται τα μέσα ενημέρωσης και ιδίως τα φίλα προσκείμενα.
* Το χειρότερο, όμως, είναι άλλο. Η χρήση των σταλινικών στερεοτύπων ως μοναδική πολιτική επιχειρηματολογία στην αιτιολόγηση μιας πρωτοφανούς εκλογικής ήττας και στην εσωκομματική σύγκρουση, ενσταλάζει στο κοινωνικό σώμα του ΠΑΣΟΚ το δηλητήριο των θεωριών συνωμοσίας.
Αφαιρεί την πολιτική από την αντιπαράθεση και οδηγεί το φαντασιακό στην απόδραση από την πραγματικότητα. Αυτή η φαντασιακή απόδραση αρνείται τον ορθό λόγο, την κοινή λογική και οδηγεί στο παράλογο. Οταν ένας πολιτικός οργανισμός δεν μπορεί να αντιληφθεί την πραγματικότητα, είναι προφανές ότι δεν έχει καμιά δυνατότητα να πείσει την κοινωνία ότι μπορεί να αναλάβει να κυβερνήσει μια χώρα.
* Εν τέλει, το ζητούμενο είναι:
- Θα ακούσει το ΠΑΣΟΚ τη φωνή της κοινωνίας που ρητά δηλώνει, όπως φαίνεται σε όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ότι με αλλαγή ηγεσίας μπορεί να προσδοκά νικηφόρο αποτέλεσμα στις επόμενες εκλογές;
- Ή θα αποδράσει από την πραγματικότητα, οδεύοντας στον φαντασιακό παράδεισο του «καθαρού» κόμματος και της «αριστερής» στροφής;
* Στη σύγχρονη ιστορία των πολιτικών επιστημών έχει καταγραφεί μια κορυφαία περίπτωση πολιτικής αυτοκτονίας ενός σοσιαλιστικού κόμματος:
εκείνη των Εργατικών το 1983 που υιοθέτησαν την «αριστερή» στροφή, με αποτέλεσμα το Εργατικό Κόμμα να βρεθεί εκτός εξουσίας για 18 χρόνια στη Βρετανία.
Τότε, ο Εργατικός βουλευτής Γκέραρντ Κάουφμαν είχε χαρακτηρίσει το πρόγραμμα του Μάικλ Φουτ ως το «μακροσκελέστερο σημείωμα αυτοκτονίας που έχει ποτέ γραφεί» («the longest suicide note in history»).
* Ας ελπίσουμε ότι δεν θα έχουμε και εδώ μια επανάληψη της Ιστορίας.
* Ο ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ είναι εκδότης- δημοσιογράφος.
** Ολα τα εντός εισαγωγικών παραθέματα περιέχονται στην ελληνική έκδοση του θεωρητικού πονήματος του Ιωσήφ Στάλιν «Ζητήματα Λενινισμού» .
PS.: ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου